Download hier de brief aan minister De Jonge:
Brief aan minister De Jonge over vertraging

 

Reactie op de brief NEPROM: Terugdringen onnodige vertraging woningbouw door bezwaar-en beroepsprocedures

Inleiding

Op 1 september 2022 zond mevrouw Desiree Uitzetter als voorzitter van de NEPROM een brief aan minister De Jonge met als bijlage het rapport “Terugdringen onnodige vertraging woningbouw door bezwaar -en beroepsprocedures”. Daarin deed zij een negental concrete voorstellen voor de aanpassing van wet- en regelgeving.

Ik deel de zorg van de NEPROM die kennelijk ook bij de minister leeft, zoals blijkt zijn uitspraken over de stroperigheid van procedures. Met deze stroperigheid word ik in de praktijk ook geconfronteerd.

De brief en het rapport bevatten mijns inziens goede adviezen tot verbetering van de snelheid van bezwaar- en beroepsprocedures. Hier en daar valt nog wel daarbij een kanttekening te plaatsen, maar in grote lijnen sta ik achter de inhoud van het rapport en het lijkt mij prima als deze adviezen snel worden gevolgd en geïmplementeerd.

Echter vrees ik met grote vreze dat het nog lang zal gaan duren voordat deze adviezen daadwerkelijk tot aangepaste wet- en regelgeving leiden en dat we daar dus nog lang op moeten wachten. Als ik daarin ongelijk krijg is dat uiteraard alleen maar goed en het moge duidelijk zijn dat geenreden is om de adviezen daarom niet op te volgen.

Andere opties

Het lezen van het rapport inspireerde mij om over aanvullende mogelijkheden na te denken die vertraging in het proces kunnen voorkomen, zonder dat de wet daarvoor hoeft te worden aangepast en die nu al door marktpartijen en de overheid kunnen worden uitgevoerd. Ik heb daarvoor in grote lijnen twee suggesties.

Financiering zonder onherroepelijk vergunning

In het rapport wordt opgemerkt dat start bouw pas mogelijk is na het verkrijgen van een onherroepelijke vergunning. Volgens het rapport is dat het geval omdat financiële instellingen als voorwaarde voor financiering de eis stellen dat er een onherroepelijke vergunning moet zijn. Dat is echter geen juridische maar een financiële belemmering. Juridisch mag met de bouw namelijk “gewoon” worden gestart als er een vergunning is verleend, ook al is deze niet onherroepelijk.

Zeker in gevallen waarin het op voorhand duidelijk is dat een bezwaar of beroep weinig kansrijk is, is het wellicht de moeite waard te onderzoeken onder welke voorwaarden er toch financiering kan worden verkregen en financiers bereid zijn aan het verlenen van een financiering minder rigide de voorwaarde te verbinden dat de vergunning onherroepelijk moet zijn.

Daarbij zou bijvoorbeeld kunnen worden gedacht aan een waarborgfonds of verzekering. Wellicht zijn de premies te financieren door de bedragen die anders worden gebruikt voor het betalen van “grote afkoopsommen” aan bezwaarmakers of appellanten? Mogelijk zijn er nog andere opties denkbaar om financiers over de drempel te helpen?

Door onmiddellijk na verlening van de vergunning te starten met de bouw zal er in vele gevallen een voorlopige voorziening worden gevraagd waardoor de restrisico’s nog duidelijker worden. Als er geen voorlopige voorziening wordt gevraagd, zal een rechter in een bodemprocedure dat bij een evenredigheidstoets kunnen meewegen en in het slechtste geval zal een beroep op de verzekering/het fonds of andere borg moeten worden gedaan.

Het is evident dat door het starten met de bouw na het verkrijgen van een vergunning een grote tijdwinst kan worden behaald.

Geen externe hoorcommissie bij bezwaar

Hoewel overheden mijns inziens ondanks capaciteitsproblemen binnen de bestaande regelgeving ook kunnen zorgen voor een aanzienlijke versnelling bij het verlenen van vergunningen, ga ik daar hier nu niet nader op in.

Wel wijs ik nog op een mogelijke versnellingsoptie in geval er bezwaar wordt aangetekend. Die kost mijns inziens geen extra capaciteit, maar mogelijk wel een beperkte aanpassing van interne procedures. Een bestuursorgaan kan er namelijk voor kiezen geen externe adviescommissie te schakelen in gevallen waarin op voorhand duidelijk is dat een bezwaar weinig kansrijk is en naar verwachting niet tot nieuwe inzichten leidt

De bezwaarde wordt dan door of namens het bestuursorgaan zelf gehoord. Dat kan snel gebeuren door één ambtenaar, eventueel met een secretaris, zonder belemmeringen van het afstemmen op een agenda van een commissie.

De bezwaarde kan dan in een wat informelere setting een toelichting van het bestuursorgaan zelf krijgen en er kan dan daarna snel een beslissing op bezwaar worden genomen. Hoewel een bezwaarmaker het bezwaar altijd kan doorzetten, kan een goede toelichting of een praktische handreiking van een ontwikkelaar, er in bepaalde gevallen bijvoorbeeld toe leiden dat een bezwaar wordt ingetrokken.

Afsluiting

Velen delen het standpunt van de NEPROM dat het na het starten van een initiatief het vanwege bezwaar en beroepsprocedures te lang duurt voordat met de bouw van woningen kan worden begonnen. Of die adviezen snel kunnen worden opgevolgd vraag ik me echter af. In deze reactie heb ik daarom twee nader uit te werken suggesties gedaan om zonder aanpassing van wet- en regelgeving op korte termijn een versnelling in dat proces te bereiken.